بعد از زایمان، تا چه مدتی محدودیت و منع رابطه زناشویی وجود دارد؟ پاسخ را از دکتر ملک‌منصور اقصی، متخصص زنان و زایمان بشنوید.

خیلی از همسران تصور می‌کنند پس از زایمان باید تا هفته‌ها رابطه زناشویی نداشته باشند؛ چون ممکن است برقراری چنین رابطه‌ای باعث آسیب به مادر شود. باور غلط دیگری که در این مورد رواج دارد، بهتر بودن سزارین نسبت به زایمان طبیعی برای برقراری رابطه زناشویی بعد از آن است. البته بعضی اوقات هم مشغولیت بچه‌داری باعث می‌شود که زوج‌ها خودشان و یا رابطه زناشویی‌شان را فراموش کنند که این نکته هم می‌تواند در درازمدت عوارض نامطلوبی بر روابط زوجین بگذارد. درباره این موارد با دکتر ملک‌منصور اقصی، متخصص زنان و زایمان و استاد دانشگاه تهران گفتگو کرده‌ایم…
بعد از زایمان، تا چه مدتی محدودیت و منع رابطه زناشویی وجود دارد؟
در یک مدت زمان خاص پس از زایمان، توصیه ما این است که رابطه زناشویی وجود نداشته باشد و علت آن هم این است که می‌خواهیم محل چسبندگی جفت ترمیم پیدا کند چون مثل یک زخم باز می‌ماند. جفت از دیواره کنده شده و خو‌ن‌ریزی‌های معمول بعد از زایمان، از همین محل است. تا این زخم ترمیم پیدا نکرده، بهتر است رابطه‌ زناشویی نداشته باشند. این زمان حدود 3 هفته طول می‌کشد. در قدیم می‌گفتند تا 6 هفته. اما امروز می‌گویند تا 3 هفته هم کفایت می‌کند.

آیا این مدت برای زایمان طبیعی و سزارین فرق دارد؟
مسلما شرایط زایمان طبیعی و سزارین باهم فرق می‌کند. اگر زایمان طبیعی باشد چون در محل، ممكن است برش و بخیه زده شده باشد و این زخم در طول 2 هفته بهبود پیدا می‌کند، چنانچه مشکل خاصی پیدا نکند، همین 3 هفته کافی است.

در مورد سزارین چه طور؟
بستگی دارد به نوع سزارینی که انجام شده است. اگر همراه با چسبندگی زیاد یا بروز عفونت باشد، ممکن است رابطه‌ زناشویی همراه با درد باشد. یعنی پس از رابطه‌ زناشویی، زن یک درد مبهمی در ناحیه لگن خود حس می‌کند. در حقیقت، با حركت احساس درد می‌کند. بالاخره سزارین یک برش است. شکم باز شده و دست خورده، در بهترین شرایط هم سزارین تا حدی چسبندگی ایجاد می‌کند. بنابراین زایمان طبیعی از این جهت بهتر است و برخلاف تصور عوام که فکر می‌کنند سزارین برای رابطه زناشویی‌شان بهتر است، باید اشاره شود كه پس از یك زایمان طبیعی و سالم، رابطه زناشویی در مقایسه با سزارین مطلوب‌تر است.

آیا این چسبندگی، به غیر از درد محدودیت دیگری هم برای رابطه زناشویی ایجاد می‌کند؟
نه، فقط همان درد را ایجاد می‌کند. پس از زایمان نکته‌ دیگری که وجود دارد، زمانی است که مادر شیر می‌دهد. در این شرایط فعالیت تخمدان‌ها متوقف شده و این می‌تواند باعث کم شدن ترشحات واژن و خشکی آن شود. اگر زن چنین احساسی را دارد، بهتر است از ژل‌های لوبریکانت استفاده کند که محلول در آب است.

برخی خانم‌ها تصور می‌کنند بعد از زایمان طبیعی ممکن است نتوانند مثل قبل رابطه زناشویی برقرار کنند. آیا چنین تصوری درست است؟
یکی از تغییرات فیزیولوژیک که در طول بارداری اتفاق می‌افتد هیپرتروفی یا افزایش حجم دستگاه تناسلی است؛ یعنی یک مقداری بافت بزرگ‌تر و متورم‌تر می‌شود. خود کانال زایمانی نیز بازتر می‌شود. رحمی که قبلا 100 گرم بوده حالا می‌شود 1000 گرم. بعد از زایمان، تمام این تغییرات طی 6 هفته بر می‌گردد به حالت عادی. پس تغییرات چندانی برای اندام‌ها برای طولانی مدت اتفاق نمی‌افتد.
در جایی می‌خواندم که برای پیشگیری از تغییر شکل‌های مختصری که ممکن است بعد از بچه‌دار شدن اتفاق بیفتد، تمرین‌هایی وجود دارد. آیا این حرف درست است؟
بله، تمرین عضلات کف لگن، ورزشی است که حتی برای خانم‌هایی که باردار نیستند، می‌تواند رضایت ناشی از رابطه زناشویی را افزایش دهد. برای خانم‌هایی که اختلالات جسمی دارند و یا دیر به ارگاسم می‌رسند، توصیه می‌شود در طول روز مرتب این عضلات را تقویت کنند. برای تقویت، عضلات را باید به صورت متناوب منقبض و منبسط کنند. ابتدا نیز این کار را با دفعات کم شروع کرده و کم کم آن را افزایش دهند. طول مدت انقباض و انبساط را هم می‌توانند افزایش دهند. به عنوان مثال اول 3 ثانیه، و بعد کم کم مدت را تا 10 ثانیه افزایش دهند. این تمرین حتی برای دوران یائسگی که عضلات كف لگن ضعیف می‌شوند نیز مفید است البته توصیه می‌شود که در دوران بارداری نیز خانم‌ها این کار را انجام دهند.

بسیاری از خانم‌ها پس از زایمان و در زمان شیر دادن، از ترس باردار شدن ترجیح می‌دهند که رابطه زناشویی نداشته و یا در حداقل ممکن داشته باشند. روش درست برای جلوگیری در این دوران چیست؟
توصیه می‌کنیم که خانم‌ها هفته‌ ششم پس از زایمان به مراکز بهداشت مراجعه کنند. مشاور با توجه به شرایطی که زن و مرد دارند روش قابل اطمینانی را برای جلوگیری به آنها معرفی می‌کند چرا که فقط 40 روز اول پس از زایمان احتمال بارداری وجود ندارد و بعد از آن به علت احتمال حاملگی، جلوگیری صورت بگیرد.