اختلال عملکرد جنسی در مردان, به عدم توانائی در رسیدن به رابطه رضایت بخش جنسی اطلاق می گردد. ممکن است ناشی از ناکافی بودن نعوظ , اشکال در ریخته شدن مایع منی به مجرای پروستاتیک و یا اشکال در انزال باشد.

ناتوانی جنسی وضعیتی است که در آن مرد نمی‌تواند نعوظ پیدا کرده و قادر نیست که نعوظ خود را به مدت کافی جهت انجام نزدیکی حفظ نماید. اگر چه مشکل شایعی برای یک زوج محسوب می‌گردد ولی قابل درمان نیز هست.

ناتوانی در بسیاری از مردان به صورت نعوظ ناقص و یا اشکال دیگر آن دیده می‌شود ولی می‌تواند به صورت دایمی و مزمن باقی بماند. مواردی مثل بیماری‌های مزمن، داروها، افسردگی، هیجان و تشویش باعث بروز انواع زودگذر آن شده و مطمئن باشید که در صورت ابتلا به آن مجبور نیستید تا آخر عمر با آن زندگی نمایید.

کمک پزشک معالج همیشه قابل دسترسی است. پس از ملاقات با جراح کلیه و مجاری ادراری که در اغلب موارد، آموزش لازم در اینگونه موارد را دیده است، توصیه‌های لازم در اختیار شما گذاشته می‌شود. مجدداً به خاطر داشته باشید که ناتوانی جنسی با موفقیت قابل درمان است.

 .

● نعوظ چگونه ایجاد می‌شود؟ 

برای اینکه نعوظ یا راست شدن آلت تناسلی ایجاد شود، باید قسمت‌های مختلف بدن با یکدیگر هماهنگ گردد. یک مرد تنها به این دلیل که می‌خواهد، نمی‌تواند به سادگی نعوظ پیدا کند.

جهت ایجاد نعوظ هماهنگی بین روان آدمی، مغز و دستگاه اعصاب مرکزی و محیطی، هورمون‌های خونی، عروق خونی اعم از شریان و ورید جهت ورود جریان خون به داخل آلت و عدم خروج آن از آلت ضروری می‌باشد. وقتی تمام این دستگاه‌ها با هم کار کنند دو جسم غاری بزرگ شبیه اسفنج موجود در داخل آلت با خون پر شده و بزرگی و سفتی آلت ایجاد می‌گردد.

 .

● آسیب شناسی

ناتوانی جنسی می‌تواند به علت عیوب عضوی و یا روانی ایجاد گردد. عوامل متعددی در ایجاد نعوظ اخلال ایجاد می‌کنند. در ابتلای هر کدام از اعضا و دستگاه‌های دخیل در نعوظ که در بالا ذکر شد ناتوانی جنسی ایجاد می‌شود.

مثلاً وقتی مردی استرس و افسردگی داشته و یا نگران این باشد که نمی‌تواند عمل دخول را انجام دهد، دچار ناتوانی می‌گردد که به آن ناتوانی جنسی روانی می‌گویند. در بیش از نیمی از موارد، ناتوانی به علت بیماری یا جراحی و تصادف منجر به صدمات عروقی عصبی به وجود می‌آید. داروها و علل هورمونی نیز می‌توانند در این قضیه مؤثر باشند.

از میان بیماری‌ها باید از بیماری قند یا دیابت نام برد که ایجاد ضایعات عروقی عصبی کرده و هجوم جریان خون به داخل آلت را در هنگام تقاضای جنسی مختل نموده و ناتوانی جنسی ناشی از مرض قند را ایجاد می‌کند.

حفظ رژیم غذایی، ورزش و کنترل قند خون به وسیله دارو زیر نظر پزشک مربوطه مشکل را حل می‌نماید، ولی در صورت طولانی بودن، ناتوانی جنسی مزمن ایجاد می‌کند که درمان آن مشکل است.

یکی دیگر ازعلل عضوی، بیماری‌های قلبی عروقی می‌باشد که در آن جریان خون به داخل آلت کاهش یافته و شخص نعوظ کافی پیدا نمی‌کند. به علاوه گهگاه وریدها که وظیفه احتباس خون در داخل آلت را بر عهده دارند به خوبی عمل نکرده و شخص نمی‌تواند نعوظ خود را به مدت کافی جهت انجام نزدیکی پایدار نگاه دارد. به این حالت ناتوانی جنسی وریدی می‌گویند.

جراحی‌های وسیع لگنی که برای کنترل سرطان پروستات، مثانه و روده بزرگ به کارگرفته می‌شود، به علت اینکه در آن جراح سعی در برداشتن کامل تمام بافت‌های اطراف سرطان را دارد، سبب صدمه به عروق و اعصاب مسئول ایجاد نعوظ گردیده و نهایتاً ناتوانی جنسی ایجاد می‌کنند.

صدمات نخاعی به علت مرکزیت این عضو برای انتقال دستورات مغزی به اعضای بدن می‌تواند باعث ناتوانی جنسی گردد.

از مواد شیمیایی مؤثر در ایجاد ناتوانی جنسی باید به داروهای ضد فشار خون و داروهای عصبی و ضد افسردگی اشاره نمود. به این نوع، ناتوانی جنسی دارویی می‌گویند. البته در اینجا پزشک است که به شما جهت ادامه یا قطع دارو توصیه لازم را خواهد نمود و قطع خود سرانه دارو عوارض دیگری را می‌تواند در پی داشته باشد. الکل نیز باعث آسیب کبدی، اختلالات هورمونی و صدمات رشته‌های عصبی گردیده و در بعضی از مواقع منجر به ناتوانی جنسی دایمی می‌گردد.

نارسایی کلیه و کبد نیز به لحاظ ایجاد تغییرات هورمونی اغلب این عارضه را به دنبال خواهند داشت.

 .

ناتوانی جنسی شامل انواع زیر است: 

● اشکال در نعوظ:

به معنی عدم توانائی در ایجاد و حفظ نعوظ سفت بوده که امکان دخول به واژن و رابطه رضایت بخش جنسی را نمیدهد

● انزال زودرس:

به انزال کنترل نشده قبل یا مدت کوتاهی بعد از ورود آلت به واژن اطلاق می شود.

● انزال دیررس:

به انزال دیررس اشاره دارد.

● انزال برگشتی:

به معنی برگشت مایع منی به داخل مثانه در حین انزال بوده و ناشی از نارسائی مکانیسم گردن مثانه است.

 .

● آمار:

در بین سنین ۷۰-۴۰ سالگی, در ۵۲% افراد به درجات مختلف اختلال نعوظ وجود دارد. ۱۷% این موارد خفیف, ۲۵% متوسط و ۱۰% دیگر شدید است. با افزایش سن به خصوص موارد متوسط و شدید ۳-۲ برابر شایعتر می شوند. از عوامل مستعد کننده می توان به دیابت قندی, بیماری قلبی , فشار خون بالا و کمبود HDL( مرتبط با چربی خون) اشاره کرد. عوامل روانی یا پسیکولوژیک( نظیر افسردگی خشم…) نیز در اختلال عملکرد جنسی موثرند. انواع دیگر اختلال عملکرد جنسی که بسیار شایع هستند شامل انزال زودرس ۲۸% فقدان تمایل جنسی ۱۶% و اضطراب در هنگام نزدیکی ۱۷% می باشد.

 .

● پاتوژنز:

در نعوظ عوامل روانی ,عصبی, هورمونی, شریانی وریدی و سینوزوئیدی دخالت دارند. مواردی که بیش از یک عامل دارند و یا اینکه علل آنها بطور دقیق مشخص نمی باشد.. تحت عنوان علل دیگر بحث شده اند.

 .

● مرور کلیه علل اختلالات نعوظ مردان  

اختلالات مادرزادی : فقدان جسم غاری-فیبروز جسم غاری- ضایعات طناب نخاعی-ابنرمالیتی های مادرزادی

اختلالت پانکراس : دیابت ملیتوس

اختلالات نرولوژیک: بیماری MS – نروپاتی اوتونوم- نروپاتی محیطی

اختلالت عروقی: pripaism ( نعوظ دردناک) -گرفتگی عروقی شریانهای اون منطقه- واریکوسل

اختلالات آدرنال: سرطانها- بیماری کم کاری غده مذبور بنام بیماری آدیسون

اختلالات تیروئیدی: کم کاری تیروئید- پر کاری تیروئید

صدمات به پانکراس: صدمه به آلت- شکستگی لگن- صدمه ستون مهره ها- انجام هر گونه جراحی روی ستون فقرات

داروها: بلوکر های اتونومیک- استروژنها- آنتی آندروژنها- رزرپین- بلوکر های گیرنده دوپامین

اختلالت گنادی: یعضی از سندروم های کم کاری غده جنسی مردانه- عوارض اوریون بیضه- چرخش دوطرفه بیضه -بیضه پیر مردان- سرطانهای بینابینی زن ساز- اخته شدن

اختلالات غده هیپوفیز مغزی: وجود غده های خوش خیم- و بدخیم- کم کاری غده مذبور

متفرقه: بیماری نادری بنام هموکروماتوز- نارسائی کلیه- بیحالی و ضعف عمومی

 .

● اختلالات روانی

تئوریهای اولیه اشکال نعوظ را به اضطراب نسبت میدادند. در دهه ۱۹۵۰ اعتقاد بر این بود که علت ۹۰% موارد اختلال نعوظ پسیکولوژیک است. امروزه با پیشرفت روشهای تشخیصی مشخص شده است که علت بیش از ۵۰% ناتوانائیهای جنسی ارگانیک است و این درصد در سنین بالاتر بیشتر است. پاتوژنز ناتوانی جنسی با منشا روانی ناشناخته است. فعالیت بیش از حد سمپاتیک و مهار آزاد شدن نوروترانسمیترز ها از فرضیه های مطرح شده هستتند.

 .

● اختلالات عصبی

ناتوانی جنسی به علت اختلالت نعوظ ممکن است ناشی از بیماری مغزی طناب نخاعی اعصاب کاورنوس و پودندال.. پایانه های انتهائی اعصاب و گیرنده ها باشد. حدود ۹۵% بیماران با ضایعه کامل نرون محرکه فوقانی توانائی نعوظ دارند.ولی فقط ۲۵% بیماران با ضایعه نرون محرکه تحتانی دارای نعوظ می باشند. در ۹۰% ضایعات ناکامل نعوظ حفظ می شود. بیماریهای اختلال عملکرد مغز.. مثل سرطانها صرع حوادث عروق مغزی پارکینسون آلزایمر اغلب باعث کاهش میل جنسی می شوند. اختلال نعوظ در این موارد دیده نمی شود. اختلالات طناب نخاعی( مانند اسپاینا بی فایدا, فتق دیسک , سیرنگو میلی , تومور طناب نخاعی, تابس دور سالیس , بیماری ام اس) راه های آوران و یا وابران را درگیر میکند. اختلال اعصاب کاورنو و پودندال( آسیب مستقیم به اعصاب در تروما , جراحی رادیکال پروستاتکتومی و یا جراحی رکتوم) راه های ارتباطی را قطع میکنند. نوروپاتی محیطی مانند آنچه که در دیابت قندی الکلیسم مزمن و یا کمبود ویتامین دیده میشود به پایانه های عصبی آسیب وارد کرده و باعث کاهش ناقلین شیمیائی میشود.

 .

● اختلالات هورمونی

دیابت قندی شایعترین بیماری هورمونی است که با اختلال نعوظ همراه است. ناتوانی جنسی در دیابت عمدتا به علت عروقی, عصبی و روحی روانی است. کم کاری غدد جنسی در اثرسرطان های غده های مغزی, درمان با استروژن یا ترکیبات ضد آندروژن و برداشتن بیضه ها( ارکیکتومی) برای سرطان پروستات ممکن است میل جنسی و نعوظ های شبانه را مهار نماید. ناتوانی جنسی متعاقب پرولاکتین بالا( مهار تمایلات جنسی) پرکاری تیروئید, کم کاری تیروئید سندروم کوشینگ و بیماری آدیسون ایجاد می شود.

 .

● اختلالات شریانی

هنگامی که آلت تناسلی در حالت شل می باشد, کمترین مقدار خون که فقط جهت رفع نیاز های متابولیک است وارد جسم غاری میشود و سطح گاز های خون در جسم غاری مشابه سطح آنها در خون وریدی است. پس از تحریک جنسی بطور ناگهانی مقدار زیادی خون شریانی وارد آرتریولهای متسع می شود. تا تمام سیستم سینوزوئیدی را باز کند و تعادل جدیدی در فشار ( حدود ۱۰۰ میلی متر جیوه) برقرار نماید( نعوظ کامل) ; در همین زمان برای حفط نعوظ فقط مقادیر آستانه ای جریان خون وارد جسم غاری میشوند و آن را ترک میکنند. تنگ شدن مجرای شریانی بعلت سخت شدن جدار شریان منجر به افت شریان در شریان های کاورنوس و کاهش جریان خون شریانی میشود که قادر است فقط بخشی از سیستم سینوزوئیدال را پر نماید و این فشار در جدار سیوزوئید ها جهت مسدود کردن ورید ها کافی نیست این نارسائی شریانی منجر به نعوظ ناقص یا عدم توانائی در حفظ نعوظ اولیه می شود.

 .

● دارو ها و اختلالات جنسی

این داروها باعث ناباروری موقتی میشن:

کتوکونازول- اسپیرینولاکتون- الکل- سایمتدین- داروهای نشاط آور مثل ماری جوانا- هروئین- متادون-داروهائی که بعنوان شیمی درمانی ضد سرطان به حساب میاد.

 . 

درمان ناتوانی جنسی

.

 اما یک دسته دیگر داروها هستند که روی مراحل جنسی اثر موقتی دارند, یعنی هنگام نعوظ یا انزال دلخواه ایجا داختلال میکنندتمامی داروهای ضد فشار خون,متیل دوپا- کلونیدین- رزرپین, میل جنسی رو کم میکنند. داروهای بتا بلوکر هم میل جنسیرو کم میکنند-اسپیرینولاکتون, داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای و مهار کننده های منو امینواکسیداز هم میل جنسی رو کم میکنند .فنوتیازین ها, بنزودیازپین ها, باربیتوراتها ناتوانی جنسی یعنی همان اختلال نعوظ و انزال میدن… تزکیبات حاوی هورمون های زنانه , مثل استروژن و ترکیبات ضد هورمون های مردانه هم ( مثل سایمیدین کتوکونازول سیپروترون استات) باعث ناتوانی موقتی میشن… البته الکل و کشیدن سیگار اگر بطور مزمن مصرف بشن..خطر آسیب دائمی دستگاه تولید مثل را دارد..

 .

● بیماریهای سیستمیک و سایر اختلالات  

۱- دیابت قندی: ناتوانی جنسی در بیش از ۲۵% افراد جوان مبتلا به دیابت و ۷۵% بیماران مسن دیابتی دیده میشود. دیابت قندی روی سیستم عصبی و عروقی اختلال ایجاد میکند. بالا بودن قند خون اثری روی نعوظ ندارد.

۲- بیماریهای کلیوی: در ۵۰% بیمارانی که دیالیز می شوند ناتوانی جنسی دیده میشود که عوامل زیر در آن دخالت دارند: کاهش غلظت تستوسترون سرم, نوروپاتی دستگاه خودکار, تسریع بیماریهای عروقی, مصرف داروهای مختلف, بدتر شدن بیماری اولیه و استرس های روانی. در یک مطالعه مشخص شد با پیوند کلیه, توانائی جنسی(potency) در ۷۵% بیماران بهبود می یابد.

۳- سایر بیماریها: بیماران مبتلا به آنژین صدری نارسائی قلبی و یا بیمارانی که از انفارکتوس قلبی جان سالم بدر برده اند بعلت اضطراب نارسائی شریانی و یا اثرات داروهای قلبی دچار ناتوانی جنسی می شوند. همچنین اضطراب عامل اصلی ناتوانی جنسی در بیماران مبتلا به آمفیزم شدید است. اگر چه بالابودن فشار شریانی در بین بیمارانی که ناتوانی جنسی دارند شایع است ولی تحقیقات نشان داده ناتوانی جنسی در بیماران فشار خونی نسبت به گروه کنترل تنها کمی بیشتر بوده است.

 .

● تشخیص و درمان ناتوانی جنسی

بررسی بیماران باید شامل اخذ شرح حال دقیق معاینه فیزیکی مصاحبه با شریک جنسی انجام آزمایشات روتین نظیر شمارش خون کامل ادرار قند خون ناشتا کراتینین سرم سطح سرمی تستوسترون در صبح و غلظت پرولاکتین باشد. در بیمارانی که علائم بیماری پروستات دارند بررسی ترشحات لازم است.

 .

● ناتوانی جنسی روانی( پسیکوژن)

شروع ناگهانی ناتوانی جنسی, اختلال عملکرد جنسی ( مثل داشتن نعوظ مناسب با یک شریک جنسی و نعوظ ضعیف با سایر شرکای جنسی , یا نعوظ طبیعی شبانه علیرغم اختلال نعوظ در روز .. همگی یافته هائی به نفع ناتوانی جنسی با منشاء روانی است. با بررسی فعالیت نعوظ شبانه(NPT).. بطور طبیعی باید هر ۳-۵ نعوظ در هر شب وجود داشته باشد.. که هر یک بین ۲۵-۳۵ دقیقه بطول بکشد.. وجود داشته باشد) , میتوان در افتراق اختلال نعوظ پسیکوژن(NPT طبیعی است) و اختلال نعوظ ارگانیک (NPT غیر طبیعی است) افتراق قائل شد. تست تزریق داخل کاور نوس ( با یا بدون تحریک جنسی).. در اثبات تشخیص اختلال جنسی پسیکوژن کمک کننده است. اگر اختلال عصبی و یا هورمونی موجود باشد ایجاد نعوظ کامل بعد از تزریق, قویا به نفع اختلال نعوظ پسیکوژن است.

 .

● درمان ناتوانی جنسی با منشاء روانی ( پسیکوژن)

شروع ناکهانی ناتوانی جنسی, اختلال عملکرد جنسی ( مثل داشتن نعوظ مناسب با یک شریک جنسی و نعوظ ضعیف با سایر شرکای جنسی , یا نعوظ طبیعی شبانه علیرغم اختلال نعوظ در روز .. همگی یافته هائی به نفع ناتوانی جنسی با منشاء روانی است. با بررسی فعالیت نعوظ شبانه(NPT).. بطور طبیعی باید هر ۳-۵ نعوظ در هر شب وجود داشته باشد.. که هر یک بین ۲۵-۳۵ دقیقه بطول بکشد.. وجود داشته باشد) , میتوان در افتراق اختلال نعوظ پسیکوژن(NPT طبیعی است) و اختلال نعوظ ارگانیک (NPT غیر طبیعی است) افتراق قائل شد.

تست تزریق داخل کاور نوس ( با یا بدون تحریک جنسی).. در اثبات تشخیص اختلال جنسی پسیکوژن کمک کننده است. اگر اختلال عصبی و یا هورموی موجود باشد ایجاد نعوظ کامل بعد از تزریق قویا به نفع اختلال نعوظ پسیکوژن است.

از لحاظ تئوری درمان ارجح ناتوانی جنسی با منشا روانی( سایکوتراپی) است. درمان فردی با روش سایکوآنالیز( که بر تئوری فروید استوار است و معتقد است اختلال نعوظ ناشی از ترس نا خود آگاه بوده که در کمپلکس ادیپوس متمرکز است), درمان سایکودینامیک ..رفتار درمانی آموزش فیدبک و درمان با هیپنوتیزم از سایر روشهای درمانی است. اگر بیمار از روان درمانی خود داری کرده و با بعد از چند جلسه بهبودی مشخصی پیدا نکند.. میتوان اقدام به درمان جایگزینی کرده که شامل استفاده از دستگاه واکیوم تزریق داخل جسم غاری و یا تجویز داخل مجرائی مواد گشاد کننده عروقی.. پروتز های آلت است. اخیرا داروی مهار کننده فسفو دی استراز بنام ویاگرا یا silendefil… که در درمان ناتوانی جنسی پسیکوژن خیلی موثر است…۸۴% بهبود داشته اند و ۷۰% موفق به مقاربت شده اند( در برابر ۲۹% و ۲۶% بهبودی با دارو نما). امروزه این دارو جهت غربالگری تشخیصی به منظور رد ناتوانی جنسی پسیکوژن کاربرد پیدا کرده است.

 .

● درمان ناتوانی جنسی با منشاء روانی  

از لحاظ تئوری درمان ارجح ناتوانی جنسی با منشا روانی( سایکوتراپی) است. درمان فردی با روش سایکوآنالیز( که بر تئوری فروید استوار است و معتقد است اختلال نعوظ ناشی از ترس نا خود آگاه بوده که در کمپلکس ادیپوس متمرکز است), درمان سایکودینامیک ..رفتار درمانی آموزش فیدبک و درمان با هیپنوتیزم از سایر روشهای درمانی است. اگر بیمار از روان درمانی خود داری کرده و با بعد از چند جلسه بهبودی مشخصی پیدا نکند.. میتوان اقدام به درمان جایگزینی کرده که شامل استفاده از دستگاه واکیوم تزریق داخل جسم غاری و یا تجویز داخل مجرائی مواد گشاد کننده عروقی.. پروتز های آلت است.

داروی مهار کننده فسفو دی استراز بنام ویاگرا یا silendefil… که در درمان ناتوانی جنسی پسیکوژن خیلی موثر است ۸۴% بهبود داشته اند و ۷۰% موفق به مقاربت شده اند( در برابر ۲۹% و ۲۶% بهبودی با دارو نما). امروزه این دارو جهت غربالگری تشخیصی به منظور رد ناتوانی جنسی پسیکوژن کاربرد پیدا کرده است.

 .

● ناتوانی جنسی با منشاء عصبی

بطور ایده ال باید تمام سیستم عصبی را به عنوان یک مجموعه مورد معاینه قرار دارد. در بررسی ها باید توجه خاصی به عملکرد سیستم عصبی خود کار, سوماتیک اعصاب ساکرال( خاجی) مبذول داشت. که در این میان بررسی کنترل ادرار مدفوع وضعیت اسفنکتر ها و حس دستگاه تناسلی اهمیت ویژه ای دارد. سابقه دیابت, مصرف مزمن الکل, تروما ,مولتیپل اسکلروزیس حائز اهمیت است. معاینه باید شامل بررسی عملکرد حرکتی حسی و سوماتیک و اجزای آوران و وابران دستگاه خودکار باشد و چنانچه متخصص ارولوژی وسائل مورد نیاز این معاینات را ندارد باید با یک متخصص مغز و اعصاب مشاوره نماید.

 .

● بررسی عملکرد حسی و حرکتی سوماتیک:

در بررسی میزان اختلال عصب دور سال می توان از biothesiometry استفاده کرد زیرا از بین رفتن حس ارتعاش یکی از اولین نشانه های نروپاتی محیطی دیابتیک است

 .

● بررسی اجزای آوران و وابران دستگاه خودکار:

روش های متعدد بررسی عملکرد اعصاب خودکار عبارتند از:

۱- تغییرات ضربان قلب در حین تنفس عمیق که بیانگر رفلکس غیر طبیعی قلبی است و علامت زودرس نوروپاتی دستگاه خودکار است.

۲- رفلکس پاسخ مردمک به نور

۳- سیستومتری با آزمایش بتانکول و ثبت فشار مجرا

۴- رفلکس بولبوکارورنوس جهت تحریک مجرای پروستاتیک

این روشها غیر مستقیم هستند.

بررسی دستگاه عصبی مرکزی: تست NPT یاnocturnal penile tumescence به همراه EMG و EEG انجام میشود. تست غیر طبیعی NPT , ضایعه دستگاه عصبی مرکزی را مطرح می نماید.

 .

● درمان ناتوانی جنسی با منشاء عصبی  

درمان ناتوانی جنسی نوروژنیک به شدت بیماری و عوامل همراه بستگی دارد. بیماران مبتلا به ضایعات خالص عصبی را می توانبا دستگاه واکیوم, وازودیلاتاتور های تزریقی و یا خوراکی و یا پروتز آلت درمان نمود. داروی جدید خوراکی بنام ویاگرا در بیماران مبتلا به آسیب نخاعی کاملا موثر بوده است و ۸۳% بهتر در توانائی جنسی و ۵۹% مقاربت موفق داشته اند. از آنجائی که بیماران مبتلا به ناتوانی جنسی عصبی, پاسخ شدیدتری به مواد وازودیلاتاتور تزریقی می دهند, باید شروع درمان با مقادیر کم دارو باشد تا نعوظ کمتر از یک ساعت ایجاد شود. در صورت استفاده از حلقه تنگ کننده آلت, حلقه حتما ۳۰ دقیقه بعد برداشته شود.

 .

● ناتوانی جنسی با منشاء هورمونی

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، بررسی شامل گرفتن شرح حال دقیق معاینه عمومی و بررسی محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- گناد و بررسی کار تیروئید و آدرنال و بررسی وجود دیابت قندی , سابقه شیمی درمانی, رادیو تراپی, تماس با سموم الکل و داروها یا نارسائی کلیه می باشد.

در معاینه فیزیکی باید توجه خاص به نشانه های کم کاری غدد جنسی مردانه( بیضه های کوچک آتروفیک از بین رفتن موی صورت و بدن و ژنیکوماستی) و علائم خواجگی( موهای کم ناحیه صورت ژنیتالیا زیر بغل دستگاه تناسلی کودکانه و صدای زیر) معطوف شود.

آزمایش ها شامل اندازه گیری غلظت تستوسترون , پرولاکتین است. در بیمارانی که پرولاکتین بالادارند باید آزمایش تکرار شود ودر صورت بالا بودن مجدد با شک به تومور هیپوفیز به متخصص غددارجاع داده شود.

بیمارانی که سطح تستوسترون آنها در صبح پائین است باید بصورت مکرر LH و FSH در آنها اندازه گیری شود. اگر تستوسترون پائین ولی سطح LH و FSH افزایش نیافته باشد , باید برای بررسی اختلال عملکرد هیپوفیز یا هیپوتالاموس در خواست مشاوره غدد کرد.

اگر تستوسترون پائین و LH و FSH بالا باشد علت ناتوانی جنسی نارسائی اولیه بیضه است. نارسائی بیضه را می توان با تجویز تستوسترون زیر زبانی خوراکی یا عضلانی درمان کرد.

تزریق تستوسترون داخل عضلانی با دوز ۲۰۰ mg هر ۲ تا ۳ هفته بعلت اثرات سمی ترکیبات خوراکی یا زیر زبانی روی کبد توصیه می گردد. در بیماران مبتلا به کم کاری هپوفیز از hcg می توان به منظور تحریک ترشح تستوسترون از بیضه استفاده کرد. در سرطان هیپوفیز که پرولاکتین زیاد ترشح میکند درمان با بروموکریپتین یا عمل جراحی توانائی جنسی را به بیمار باز میگرداند.

 .

● ناتوانی جنسی شریانی

به جز موارد ناشی از تروما ,بیماریهای شریانی معمولا سیستمیک بوده و اعضای مختلف بدن را درگیر میکند. وجود سابقه بیماری عروق محیطی ,لنگیدن متناوب و تغییرات آتروفیک اندام ها یافته هائی به نفع درگیری احتمالی شریانهای آلت هستند. معاینات فیزیکی باید شامل لمس شرائین کاروتید براکیال فمورال و شریان دورسال آلت باشد. اندازه گیری فشار خون آلت به عنوان یک آزمایش غربالگری به منظور بررسی ضایعات شریانی آلت تناسلی معرفی شده است.

نسبت فشار خون شریان به آلت به فشار خون سیستولیک شریان براکیال, اندکس فشار آلتی – برکیال (PBI) نامیده می شود و شاخص خوبی برای بررسی بیماریهای شریانی است. نسبت کمتر از ۰٫۶ قویا نشان دهنده ناتوانی جنسی با منشاء شریانی است.(PBI) از طریق داپلر با موج پیوسته بررسی و ادنازه گیری می شود.

باید توجه داشت که (PBI) طبیعی بیانگر جریان طبیعی و مناسب آلت نمی باشد. زیرا این اندازه گیری در حالت شل نشانه جریان خون در حالت نعوظ نمی باشد برای این منظور می توان داپلر را در زمانی که مواد وازو اکتیو داخل جسم غاری تزریق شده است انجام داد.

سونوگرافی توام با داپلر بسیار دقیق تر از (PBI) بوده و غیر تهاجمی است. آرتریو گرافی شرائین پودندال یا ایلیاک داخلی در موارد انتخابی صدمات لگن یا در بیماران جوانی که مشکوک به بیماری شریانی ایزوله هستند اندیکاسیون دارد. تنگی یا انسداد منفرد شریانهای خارج آلت, جهت ترمیم جراحی مناسب است.

 .

● درمان ناتوانی جنسی با منشاء شریانی  

بیمارانی که اختلال عروقی خفیف تا متوسط دارند.. معمولا با درمانهای غر جراحی نظیر مهار کننده های فسفو دی استراز خوراکی, واکیوم ,تزریق مواد وازو اکتیو داخل کورپوس کاورنوس پاسخ میدهند. در مورد بیماری شریانی شدید معمولا نیاز به روشهای جراحی باز گشائی عروق(revascularization) و پروتز وجود دارد. ویاگرا یک مهار کننده فسفو دی استراز۵ خوراکی است که اثر شل کننده NO را تشدید می کند.

در خلال فعالیت جنسی NO از طریق اعصاب NANC در عضلات صاف آزاد میشود. این حالت موجب شل شدن عضلات کورپوس کاورنوس و تجمع خون در سینوزوئید ها و در نهایت نعوظ می گردد. فسفو دی استراز باعث تجزیه cgmp می گردد و توسط ویاگرا مهار می شود.

باید توجه داشت در صورت فقدان تحریک جنسی این دارو تاثیری در ایجاد نعوظ ندارد. پاسخ کلینیکی به دارو وابسته به دوز است. نعوظ در ۶۳% بیاران با دوز ۲۵ میلی گرم دیده میشود و در ۸۲% بیماران با دوز ۱۰۰ میلی گرم بهبودی نشان می دهند. عوارض جانبی حفف تا متوسط و شامل سردرد ۱۶% فلاشینگ ۱۰% دیس پپسی ۷% و اختلال بینائی ۳% است. لازم به تذکر است که این عوارض نیز وابسته به دوز هستند.

مصرف این دارو در بیماران قلبی باید با احتیاط صورت گیرد. دوز درمانی در شروع ۵۰ میی گرم یک ساعت قبل از فعالیت جنسی است. این دارو در کبد متابولیزه می شود. بیمارانی که ترکیبات نیترات مصرف می کنند نباید از این دارو استفاده کنند.

داروهائی که داخل مجرا استعمال میشود نیز کاربرد خوبی داشته اند.ALPROSTADIL داخل مجرائی (MUSE) بطورمستقیم از مجرا جذب شده و به کورپوس کاورنوس میرسد. شایعترین عوارض آن شامل درد آلت تناسلی ۱۱% و سوزش مجرای ادرار ۷% است. انسیدانس فیبروز( خم شدن آلت تناسلی ندول پلاک پیرونی) حدود ۱٫۴% است. در اغلب موارد بیماران عوارض جانب خفیف است از آنجائیکه این دارو امبریو توکسیک است لازم است در مواردی که همسر بیمار حامله است از کاندوم استفاده شود.

تزریق مواد وازو اکتیو در داخل جسم غاری نیز یک درمان مناسب است. مواد وازو اکتیو شامل پاپاورین به تنهائی یا همراه با فنتولامین و پروستاگلاندین بوده و باعث اتساع طولانی مدت شرائین می شوند. حتی بسیاری از بیماران به دنبال تزریقات مکرر وضعیت همودیناکیک بهتری پیدا کرده و بدون دارو نیز نعوظ خوبی داشته اند. عوارض این داروها شامل اکیوز محل تزریق, گیجی , فیبروز و پریاپیسم است.

 .

● ناتوانی جنسی با منشاء وریدی ( کاورنوسال)

سابقه تورم سریع یا نعوظ ناقص به ویژه در مردان جوان قویا نارسائی وریدی را مطرح میکند. اگر چه نارسائی شریانی نیز علائم مشابهی را ایجاد میکند . گیجی, برافروختگی صورت و یا افت فشار خون سیستمیک متعاقب تزریق وازو دیلاتاتور ها ممکن است ناشی از نورو پاتی دستگاه اتونوم و یا نشت وسیع خون وریدی باشد. تایید تشخیص با کاورنوزومتری ضروری است.

به منظور مقاصد علمی استفاده از سرعت detumescence در حین انجام آزمایش تزریق و تحریک توام (CIS) جهت تشخیص ناتوانی جنسی با منشاء وریدی توصیه شده است. پس از تزریق ۳۰ میلی گرم پاپا ورین یا ۱۰ میکرو گرم پرو ستاگلاندین E1 درداخل جسم غاری و تحریک دستی ناحیه ژنیتال detumescence در عرض ۵ دقیقه برای نارسائی مکانیسم انسداد وریدی جنبه تشخیصی دارد. شایعترین بیماری عضله کاورنوس, فیبروز پس از پریاپیسم و جایگزینی موضعی با پلاک های فیبروتیک در بیماری پیرونی است.

 .

● درمان ناتوانی جنسی با منشاء وریدی

در بیماران مبتلا به لیک وریدی خفیف ,ویاگرا ,آلپروستادیل داخل مجرائی, وسیله ایجاد کننده خلاء(vacium device) یا تزریق مواد گشاد کننده عروق در داخل جسم غاری برای ایجاد نعوظ مناسب کافی است. درمان جراحی فقط برای بیمارانی که به درمانهای کمتر تهاجمی پاسخ نمی دهند مورد استفاده قرار میگیرد. بنا براین برای تمام بیماران قبل از تصمیم جهت عمل جراحی, اقدام به انجام روشهای کمتر تهاجمی نظیر استفاده از واکیوم یا تزریق داروهای گشاد کننده عروق , توصیه می شود و درمان جراحی در بیمارانی که به درمان فوق جواب ندهند یا آن را نپذیرند انجام می شود.

 .

● اختلال عملکرد جنسی موثر بر ارگاسم انزال و emission

سمپاتکتومی دو طرفه در سطح L2 , در ۴۰% موارد منجر به اختلال در عملکرد انزال در بیماران می شود. لنفادنکتومی دوطرفه , خلف صفاقی با درصد بالاتری از اختلالات emission همراه است. انزال رترو گراید معمولا نتیجه اختلال عملکرد اسفنکتر داخلی یا گردن مثانه است که معمولا به دنبال جراحی خارج کردن پروستات , مصرف داروهای آلفا بلوکر و نوروپاتی های سیستم اتونوم( دیابت) دیده می شود. emision و انزال موفقیت آمیز بدون ارگاسم, در برخی از بیماران مبتلا به ضایعات نخاعی دیده می شود. اگر بررسی میکروسکوپی وجود اسپرم را در داخل ادرار مثانه بعد از یک انزال خشک تایید کند… تشخیص انزال رترو گراید مظرح می شود ولی اگر اثری از اسپرم وجود نداشته باشد نارسائی emission مطرح می گردد.

 .

● درمان

قطع مصرف داروهای آلفا بلوکر در برخی از بیماران مبتلا به نارسائی emission یا انزال رترو گراید منجر به درمان می شود. داروهای سمپاتومیمتیک نظر افدرین یا ترکیبی از کلر فنیرامین مالئات و فنیل پرو پانول آمین هیدرو کلراید, با موفقیت در انزال رترو گراید مورد استفاده قرار گرفته اند. ایجاد انزال از طریق تحریک الکتریکی ( electroejaculation) بوسیله پروب رکتال جهت برخی بیماران دچار ضایعات نخاعی بکار می رود.

استفاده از مشاوره روانپزشکی در اشخاصی که نمی توانند به ارگاسم و انزال برسند و استفاده از روش حساسیت زدائی, روش فشار دادن استفاده از بی حس کننده موضعی یا کاندوم که حساسیت گلنس و فرنولوم را کاهش می دهد جهت درمان انزال زودرس بکار می روند. اخیرا از مهار کننده های باز جذب سروتونین( فلوکسیتین سرترالین کلومیپرامین) نیز جهت درمان انزال زودرس با موفقیت استفاده شده است.

 .

● چگونه ناتوانی جنسی درمان می‌شود؟

ابتدا دو قدم برای حل مشکل شما وجود دارد.

در قدم اول پزشک نیاز دارد علت را جستجو نماید و در قدم دوم پزشک به شما کمک می‌کند که درمان مناسب را انتخاب نمایید.

پزشک چگونه علت را پیدا می‌کند؟ پس از سؤالات کافی در مورد نحوه شروع و پیشرفت بیماری و حالت روحی فرد مبتلا، پزشک معاینات کامل به عمل می‌آورد تا از صحت مقدار فشار خون، کار اعصاب و ساختمان آلت اطمینان حاصل نماید.

او سپس ممکن است انجام آزمایش بررسی نعوظ شبانه در حالت خواب را توصیه نماید که کمک زیادی برای افتراق علت عضوی یا روانی می‌کند. در کنار آن، بررسی وضعیت هورمون‌ها و قند خون و یا نحوه جریان خون به داخل آلت ممکن است درخواست گردد.

در صورتیکه علت مشکل شما روحی و فکری تشخیص داده شود پزشک معالج، شما را نزد روان شناس یا روان پزشک مجرب معرفی خواهد نمود. اگر علت عضوی باشد روش‌های درمانی متعددی به شما پیشنهاد می‌گردد که شامل قرص‌های مختلف، تزریق آمپول به داخل عضله و حتی داخل آلت، وسایل خاص برای ایجاد نعوظ مصنوعی و بالاخره عمل جراحی و گذاشتن پروتز می‌باشد.

مسلم است که هر یک از طرق فوق خصوصیات خاص را خود دارند که منطبق با توانایی‌های شما می‌تواند مؤثر واقع شود. بنابر این نگران مشکل خود نباشید و به امید خدا با مشاوره با پزشک اورولوژی مرتفع خواهد شد